Pizza chay là sản phẩm thứ hai ra đời và được ưa chuộng ở Tiệm bánh Mùa Thu. Và cũng như bánh quy, bánh pizza cũng có một câu chuyện dễ thương của riêng nó.
Mình cùng tìm hiểu sơ qua về lịch sử chiếc bánh này và những câu chuyện kỷ niệm về những chiếc pizza đầu tiên ở Tiệm bánh Mùa Thu nhé!
Pizza ngày nay là loại bánh làm từ bột mì, nước và nấm men, được nhồi và ủ bột nhiều tiếng đồng hồ sau đó được nhào nặn tạo hình tròn dẹt và đem nướng. Bên trên pizza có nhiều loại thực phẩm, phổ biến nhất là sốt cà chua, phô mai Mozzarella, lá thơm.
Lịch sử bánh pizza trên Thế giới
Ngày nay khi nhắc đến Pizza, chúng ta đều biết đó là món ăn đáng tự hào của ẩm thực Ý, được ưa chuộng ở nhiều quốc gia. Tuy nhiên, có thực sự chiếc bánh pizza đầu tiên được xuất phát từ đất nước này không?
Cho đến ngày nay người ta vẫn còn tranh cãi về nguồn gốc ra đời của Pizza. Một số tư liệu cho rằng, tiền thân của pizza đã có mặt từ thời đồ đá, là những chiếc bánh làm bằng bột mì khô được nướng trên những phiến đá nóng còn sót lại từ các đám cháy. Sau đó, để tận dụng những thức ăn còn dư, con người đã để hết lên trên bề mặt bánh mỳ rồi ăn.
Pizza trở nên phổ biến tại Napoli – Ý vào khoảng 1000 năm trước. Một số tài liệu khác lại nói rằng người Roman (La Mã cổ đại) và người Phoenici của xứ Hy Lạp là những người đầu tiên đã chế biến thành công pizza do họ biết được bí mật của công thức nhào bột với nước và nướng bánh trên đá.
Những món tương tự như pizza đã được xuất hiện từ thời đồ đá :
- Tại Sardinia, Pháp và Ý, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bánh mì nướng hơn 7000 năm trước. Theo giáo Sư Philippe Marinval, loại bánh mì này là thực phẩm chính của các cư dân trên đảo lân cận.
- Người Hy Lạp cổ đại đã tạo ra một loại bánh mì tên là Plakous được thêm lớp phủ bên trên bằng các nguyên liệu như các loại thảo mộc, hành, phô mai và tỏi.
- Vào thế kỉ thứ 6 trước công nguyên, những người lính trong quân đội Nhà Achaemenes, Darius I nướng bánh mì dẹt với phô mai và chà là ngay trên chiến trường.
Một câu chuyện thường được kể lại vào ngày 11 tháng 6 năm 1889, khi Nữ hoàng Margherita Teresa Giovanni, hoàng hậu của vua Umberto I của Ý đến thăm Napoli. Raffaele Esposito – chủ quán rượu Pietro Il Pizzaiolo đã được yêu cầu chuẩn bị làm một món ăn đặc biệt để đón tiếp hoàng hậu. Esposito đã làm một chiếc bánh pizza với cà chua, phô mai mozzarella (một loại phô mai được làm từ sữa trâu) và húng quế, những thành phần đã tạo nên ba màu đỏ, trắng và xanh lá cây tượng trưng cho quốc kì Ý. Món ăn này được đặt tên của nữ hoàng và chính là chiếc bánh pizza Margherita ngày nay.
Đến đầu thế kỷ XX, bánh pizza theo những đoàn người Ý di cư sang châu Mỹ. Năm 1905, một người Mỹ gốc Ý tên là Gennaro Lombardi mở cửa hàng bánh pizza mang phong cách Mỹ đầu tiên ở New York. Cũng chính tại nước Mỹ, bánh pizza trở thành một món ăn nhanh được giao đến tận nhà. Phong cách này nhanh chóng trở thành hình ảnh quen thuộc trên toàn thế giới nhất là sau năm 1945.
Trong thời gian Thế chiến thứ hai, những người lính từ Anh, Pháp, Mỹ vì những lý do khác nhau đã có mặt ở Ý. Khi trở về, họ mang theo những phương thức làm bánh pizza của người bản xứ và thường mở cửa hàng bán bánh giao tận nhà theo phương cách của Mỹ. Cho đến ngày nay, bánh pizza đã có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Ở mỗi nơi, người ta lại tạo cho những chiếc bánh những đặc trưng ẩm thực riêng.
Pizza du nhập về Việt Nam vào đầu những năm 2000 và được nhiều người trẻ yêu thích. Chúng ta có nhiều loại pizza được biến tấu đa dạng, từ những loại bánh thông thường có topping là thịt xông khói, xúc xích, cá ngừ cho đến những loại bánh được chế biến đặc biệt từ cá hồi, thịt lợn rừng, các loại hải sản địa phương. Đặc biệt, có những nơi làm ra các món bánh đặc trưng hương vị Việt Nam như Pizza bún đậu mắm tôm, Pizza phở bò…
Ở Thái Lan , người ta đã sáng tạo thêm kiểu pizza tom yum (tôm chua cay). Còn bánh kiểu Ấn thì được chế biến với thịt gà cà ri, bánh ở Thổ Nhĩ Kỳ có thịt bằm, ôliu đỏ, hành tây. Pizza Đức thì không thể thiếu các kiểu xúc xích làm topping. Pizza Tây Ban Nha có đậu và bắp…
Pizza và những kỷ niệm
Với mình, pizza là một loại bánh có nhiều kỷ niệm và nó cũng thôi thúc mình bắt đầu học làm bánh mì, bắt đầu hành trình nhồi bột bằng tay, ủ bột và cán bánh, cũng như có những mơ ước xa hơn…
Miếng pizza đầu tiên
Mình ăn miếng pizza đầu tiên vào những năm học cấp hai, do chị gái mình dắt đi ở nhà hàng gần như đầu tiên ở Sài Gòn. Mình chỉ nhớ nó khá sang trọng và mình thì bị chết mê hương vị của quả oliu muối, loại topping mình ăn lúc ấy thường là thịt viên, pepperoni và phủ nhiều phô mai kéo sợi. Và pizza lúc đó rất đắc, cũng không phải dễ ăn thường xuyên.
Những năm mình học cấp ba 2008, các nhà hàng ngày một nhiều hơn và hay khuyến mãi nên mình và nhóm bạn thường rủ nhau đi ăn vào dịp sinh nhật. Cái gì nhiều cũng bỗng trở nên bình thường, minh bắt đầu ngán và mình thấy pizza ăn chả còn ngon như lần đầu nữa. Đế bánh đôi khi quá dày, bột đẫm dầu gây ngán và topping ít hơn hình mình họa quá nhiều. Những loại bánh phô mai viền mới ra thì quá mắc và khi ăn được cũng không tìm thấy hương vị hạnh phúc ban đầu…
Mình chán và dần dần ít ăn, rồi quên lãng loại bánh này…
Tìm lại tình yêu thuở ban đầu
Sau này mình hiểu được là không phải mình ngán pizza mà là vì mình chưa tìm được thứ phù hợp với bản thân mình
Tiệm bánh mùa thu
Vào một mùa hè, cũng là dịp ra bài hát Ta có hẹn với tháng năm, mình và người bạn sinh cùng ngày với mình có hẹn đi Đà Lạt để ngắm mưa. Người bạn mình thuộc cung Song ngư giống mình nên hai đứa rất hợp gu (sống trên mây). Bạn ấy dắt mình, à nhấn mạnh là nhất quyết phải đến một quán ăn ở gần đường lên Langbiang để ăn pizza tự nhồi bột và nướng bằng lò củi (do hai vợ chồng chú người Ý làm).
Pizza nhồi bột thủ công và nướng lò củi lúc bấy giờ ở Sài Gòn đã có 4P rồi, chị gái mình cũng từng dắt mình đi ở Takashimaya, xếp hàng khá lâu nên đã không ăn hôm ấy. Bởi mình lúc đó cũng không ấn tượng gì với dòng nướng củi này khi bạn mời…
Đúng một ngày mưa Đà Lạt, tụi mình đi ăn, thật ra nó cũng không quá ngon giật mình đâu. Nhưng kiểu không khí lành lạnh của Đà Lạt, mình ngồi kế bên cái lò nướng chờ đợi từ lúc làm bột đến lúc bánh ra lò. Miếng bánh thơm nóng đầu tiên cắn được bỗng gây thương nhớ, từ hương vị bột bánh tự lên men, kết hợp rau củ Đà Lạt tươi xanh trồng tự nhiên và lớp phô mai kéo sợi hấp dẫn. Mùi bánh được nướng lò củi cháy xén và thơm ngon hơn…
Lúc này mình hiểu được là, thật ra mình không phải chán pizza mà mình chỉ chán dạng bánh fast food với đế bánh trữ sẵn và topping toàn đồ đông lạnh.
Sự kiện này ghi dấu quan trọng cho câu chuyện về sau cùng sự ra đời món bánh này ở Tiệm bánh mùa thu.
Khi người ăn chay yêu thích pizza
Vào những năm mình thích ăn pizza trở lại, thì mình cũng đã ăn chay được vài năm, nên mình thường đến một quán chay Cát Tường. Mình biết quán này cũng do một dịp mình dự khóa tu một ngày ở Pháp viện Minh Đăng Quang và mình được sư cho một miếng pizza ăn ngon nên mình nhớ, lúc đó không biết tên, chỉ nghĩ bánh chùa làm…
Mà mình với quán này có duyên, có hôm mình đi bộ qua nhà bạn dọc đường Trần Huy Liệu, nửa đường đói bụng tấp vô đại trúng quán đã ăn hôm ở chùa. Sau này phát hiện là mình với những người ăn thực dưỡng của quán này đã gặp và quen nhau từ trước đó trong một hội chợ sống xanh.
Sau dịch bùng phát, năm 2020 quán nghỉ để về núi, mình mất chỗ ăn thân quen :<
Người ăn chay thì sẽ ăn pizza có topping là rau củ, đậu hũ và nấm…còn chuyện phô mai thì sẽ tùy vào bạn thuộc chế độ ăn chay nào mà lựa chọn loại phô mai phù hợp. Với người ăn theo kiểu Lacto- Ovo như mình thì Mozzarella hay Cheddar đều ăn được. Với người thuần chay thì họ sử dụng phô mai làm từ hạt điều.
Ngoài Cát Tường, mình cũng đi ăn bánh nướng lò củi ở 4P. Mình thích kiểu thiết kế mộc mạc, đơn giản của nhà hàng này, thích câu chuyện thương hiệu của họ, thích việc ngồi gần lò nướng xem những người thợ làm bánh ngay trước mặt. Ở 4P vẫn có bánh nhân nấm các loại và pizza bốn loại phô mai, một số món vegan phù hợp cho người ăn chay.
Xem thêm bài về các chế độ ăn chay trên thế giới tại đây.
Muốn ăn thì lăn vào bếp
Vào đầu năm 2020, sau khi mình tham dự khóa tu trở về thì dịch covid bùng phát ở nước ngoài. Do ở trong môi trường yên tĩnh một tháng, mình chưa quen cuộc sống bình thường, với trong lòng cũng có vài điều muốn thực hiện, mình đã đi học làm bánh mì, và tập làm bánh chay theo kiểu của mình.
Mình đã mài mò tập nhồi bột bằng tay, nhào nặn để tạo hình tròn như ý…phối hợp các loại rau củ sao cho phù hợp, đôi khi cũng khó vì cô giáo dạy mình làm món mặn, nên mọi thứ mình phải tự nghiên cứu và chuyển đổi.
Chiếc bánh đầu tiên cũng ra lò tuy có hơi vụng về phần trang trí. Mình mời người bạn năm nào dắt mình đi ăn ở Đà Lạt thử bánh, à, lúc này bản thành người yêu mình rồi. Biết bản mê nên mình làm cho ăn. Bạn rất thích, ăn hết cả cái bánh to, bảo là ngon như bánh ở Đà Lạt rồi (nịnh ghê hông).
Bạn ấy là một người cũng rất hay khoe bạn gái, nên bạn đi làm không biết đã khoe gì mà công ty bạn ăn tiệc đặt mình sáu cái bánh. Và cái bánh vô tình đi lạc tới chỗ Thầy mình, và Thầy cũng khen luôn. Từ đơn hàng đó, mình nổi tiếng khắp nơi về bánh pizza không thua gì lúc làm bánh quy. Nhiều bạn ăn chay đã đặt hàng bánh, dù thiệt ban đầu mình đâu có định bán bánh.
Cuộc sống mình về sau tháng nào cũng có pizza :>
Rồi giãn cách xã hội, mình chỉ có thể ăn bánh tự làm, mình cũng tìm hiểu làm bánh đế mỏng, đế giòn, pizza cuộn, dạng bánh phô mai chảy, bánh có 3 loại phô mai, bánh nhân nấm các loại sốt pate nấm, nhân rong biển sốt teriyaki mang hương vị Nhật…Những hôm trung thu, mình còn làm bánh có nhân trứng muối, nhìn chung thích gì mình sẽ cho lên bánh.
Lời kết
Mặc dù là một món ăn được du nhập, và ngày xưa thì chỉ người trẻ mới thích pizza, song ngày nay những người trẻ cũng đã nhiều tuổi hơn rồi, nên độ tuổi mê bánh bây giờ đã rộng hơn giới trẻ. Nhất là giờ đây pizza ở Việt Nam rất phong phú về hương vị, đa dạng thực phẩm, nó đã hòa nhập phù hợp với văn hóa ẩm thực của người Việt.
Có một ý mình khá thích khi mô tả về Pizza, đó là món ăn chúng ta có thể ăn tùy thích, ai thích bỏ nhân gì lên thì bỏ, nó không phân biệt sở thích, hương vị vùng miền. Mọi người đều tự do sáng tạo thứ mình muốn và cùng nhau ăn chung một chiếc bánh tròn to.
Và mình cũng mơ ước về sau này cũng xây dựng được một chiếc lò nướng củi như thế…
Tổng hợp và kể chuyện : Tiệm bánh mùa Thu
Leave a Reply